بانک ملت

 تاریخچه، ساختار، خدمات و چالش‌ها

معرفی کوتاه

بانک ملت از بزرگ‌ترین بانک‌های تجاری ایران و یک شرکت سهامی عامِ پذیرفته‌شده در بورس تهران با نماد «وبملت / BMLT1» است. پذیرش سهام بانک در ۲۲ بهمن ۱۳۸۷ (۱۱ فوریه ۲۰۰۹) انجام شد و ۵٪ از سهام در ۳۰ بهمن ۱۳۸۷ (۱۹ فوریه ۲۰۰۹) عرضه شد.

شرایط اخذ وام رسالت و وام فوری رسالت

تاریخچه و تأسیس

بانک ملت در پی سیاست ادغام بانک‌های خصوصی پس از انقلاب ۱۳۵۷، در ۳۱ تیر ۱۳۵۹ (۲۲ ژوئیه ۱۹۸۰) از ادغام ۱۰ بانک خصوصی تشکیل شد. منابع تاریخی و رسمی، این بانک‌ها را شامل تهران، داریوش، پارس، اعتبارات تعاونی و توزیع، ایران‌وعرب، بین‌المللی ایران، عمران، بیمه ایران، تجارت خارجی ایران و فرهنگیان دانسته‌اند. 

ساختار مالکیت و شرکت‌های وابسته

بانک ملت یک بانک عمومیِ بورسی با ترکیب سهامداری متنوع است (دولت، صندوق‌ها و سرمایه‌گذاران حقیقی/حقوقی). بانک در خارج از کشور نیز حضور حقوقی دارد؛ از جمله پرشیا اینترنشنال بانک پی‌ال‌سی در لندن که حاصل ادغام شعب لندنِ بانک ملت و بانک تجارت در سال ۲۰۰۲ است و مالکیت آن بین دو بانک تقسیم شده است (منابع بریتانیایی، سهم ۶۰٪ بانک ملت و ۴۰٪ بانک تجارت را گزارش کرده‌اند؛ ثبت شرکت‌های بریتانیا نیز «مالکیتِ بیش از ۵۰٪ و کمتر از ۷۵٪» را برای بانک ملت تأیید می‌کند). 

شرکت‌ها و بازوهای مالی گروه شامل تأمین سرمایه بانک ملت (تملت) و کارگزاری بانک ملت است که در بازار سرمایه ایران فعال‌اند. 

شبکه شعب و حضور بین‌المللی

علاوه بر شبکه گسترده داخلی، بانک ملت حضور خارجی فعالی داشته است:

• ارمنستان: «Mellat Bank CJSC» در ایروان. 

• ترکیه: شعب در استانبول، آنکارا و ازمیر (گزارش‌های سالانه شعب ترکیه). 

• کره‌جنوبی: تنها بانک ایرانیِ فعال در سئول در مقاطعی؛ وب‌سایت محلی بانک به این نقش اشاره دارد. 

• همچنین صفحه «شعب جهانی» در وب‌سایت رسمی بانک، موقعیت‌ها و وابستگان خارجی را فهرست می‌کند. 

محصولات و خدمات

خرده‌فروشی: حساب‌های پس‌انداز، سپرده‌های سرمایه‌گذاری، حساب جاری الکترونیک «جام» (بدون بهره، مطابق بانکداری بدون ربا) و کارت‌های بانکی. 

بانکداری شرکتی و بین‌الملل: خدمات ارزی، اعتبارات اسنادی و حواله‌ها از مسیر واحد بانکداری بین‌الملل. 

بانکداری الکترونیک و موبایلی: بانک ملت پلتفرم‌های متعددی ارائه می‌کند (اینترنت‌بانک، تلفن‌بانک و …). در سال‌های اخیر «مگابانک» به‌عنوان سوپراَپ بانکی/اجتماعی معرفی و به‌روزرسانی شده است.

پرداخت الکترونیک: شرکت پرداخت وابسته «به‌پرداخت ملت» بر اساس گزارش‌های دوره‌ای شاپرک، در سال ۱۴۰۲ از نظر ارزشِ تراکنش‌ها رتبه نخست بازار را داشته است. 

جایگاه بازار سرمایه

نماد «BMLT1 / وبملت» روی پلتفرم‌های داده بین‌المللی نیز قابل رهگیری است (برای آگاهی از قیمت و نسبت‌های مالی). توجه: بازار سرمایه ایران ریسک‌ها و محدودیت‌های خاص خود را دارد و داده‌های دلاری/برون‌مرزی ممکن است با نرخ‌های مبادله متفاوت محاسبه شوند.

حاکمیت شرکتی، انطباق و مسئولیت اجتماعی

اسناد و گزارش‌های بانک، سازوکارهای انطباق، مبارزه با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم (AML/CFT) و ساختارهای حاکمیت شرکتی (هیأت‌مدیره، کمیته حسابرسی) را تشریح می‌کند. 

تحریم‌ها و دعاوی حقوقی بین‌المللی

• اتحادیه اروپا: دادگاه عمومی اتحادیه اروپا در ۲۹ ژانویه ۲۰۱۳ تحریم‌های ۲۰۱۰ علیه بانک ملت را به دلیل نقص ادله و نقض حقوق دفاع، ابطال کرد؛ دیوان دادگستری اتحادیه در ۱۸ فوریه ۲۰۱۶ این نظر را تأیید کرد.

• بریتانیا: دیوان عالی بریتانیا در ژوئن ۲۰۱۳ تحریم‌های این کشور علیه بانک را غیرقانونی دانست. 

• تسویه در بریتانیا (۲۰۱۹): دولت بریتانیا دعوای خسارت بانک را در آستانه دادرسی خارج از دادگاه تسویه کرد. گزارش‌های رسانه‌ای رقم ۱.۲۵ میلیارد پوند را مطرح کردند، اما پاسخ رسمی دولت در پارلمان رقم ۹۱٬۳۵۲٬۷۰۹ یورو (به‌علاوه حدود یک میلیون پوند هزینه حقوقی) را اعلام کرده است.

• ایالات متحده: وزارت خزانه‌داری آمریکا از سال ۲۰۰۷ بانک ملت و برخی شرکت‌های وابسته را ذیل اوامر اجرایی مرتبط با اشاعه (E.O.13382) و از ۲۰۱۸ ذیل E.O.13224 فهرست‌گذاری کرده است. 

امنیت سایبری (رویدادهای اخیر)

در تیر ۱۴۰۴ (ژوئن ۲۰۲۵) گروه هکری «تپندگان» مدعی نفوذ و انتشار داده‌های مشتریان بانک ملت شد؛ خبرهایی در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی بازتاب یافت. اداره کل امنیت اطلاعات بانک ملت این ادعا را رد و از کاربران خواست به فایل‌های منتشرشده اعتماد نکنند. (در چنین مواردی، ارزیابی مستقلِ فنی اهمیت دارد و اخبار ممکن است متناقض باشند.)

ریسک‌ها و چالش‌ها

• تحریم‌ها و تطبیق بین‌المللی: استمرار محدودیت‌های ثانویه آمریکا بر روابط کارگزاری، نقل‌وانتقال ارز و هزینه‌های انطباق می‌افزاید. 

• ریسک سایبری و اعتماد عمومی: ادعاهای نفوذ اخیر—even در صورت تکذیب رسمی—لزوم سرمایه‌گذاری مداوم در امنیت، شفافیت اطلاع‌رسانی و مدیریت رخداد را برجسته می‌کند. 

• نوسانات و مقررات داخلی: محیط کلان اقتصادی و تغییرات مقرراتی می‌تواند بر حاشیه سود، کیفیت دارایی و ارزش‌گذاری بازار اثرگذار باشد (ارجاع به افشای ریسک‌ها در گزارش‌های بانک). 

جمع‌بندی

بانک ملت طی بیش از چهار دهه فعالیت، با ادغام تاریخی ۱۳۵۹، خصوصی‌سازی نسبی و حضور خارجی (لندن، استانبول، ایروان، سئول) به یکی از بازیگران محوری شبکه بانکی ایران تبدیل شده است. پرتفویی از خدمات خرده‌فروشی و شرکتی، بازوی پرداخت الکترونیک قدرتمند و حضور در بازار سرمایه از نقاط قوت آن است؛ در مقابل، تحریم‌های بین‌المللی، ریسک‌های سایبری و محدودیت‌های کارگزاری خارجی از مهم‌ترین چالش‌ها به‌شمار می‌آیند.